Η βιοψία προστάτη γίνεται με τη χρήση υπερήχου υψηλής ευκρίνειας δια μέσου ειδικής κεφαλής, που εισάγεται από τον πρωκτό και απεικονίζει με λεπτομέρειες τον αδένα. Στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται με τοπική αναισθησία, χωρίς κανένα αίσθημα πόνου από τον ασθενή. Με την μέθοδο αυτή καθίσταται δυνατή η απεικόνιση κυρίως υπόηχων (ύποπτων) περιοχών στο παρέγχυμα του προστατικού αδένα, αλλά επειδή δεν υπάρχει πάντα η τυπική εικόνα συστήνεται από τις ουρολογικές εταιρείες η διενέργεια συστηματικών βιοψιών, δηλαδή η λήψη ιστοτεμαχιδίων από όλα τα μέρη του προστάτη. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα ανεύρεσης του καρκίνου, όταν υπάρχει, αφού ο καρκίνος προστάτου έχει την ιδιαιτερότητα να είναι πολυεστιακός. Με τη βοήθεια μιας ειδικής βελόνας λαμβάνονται κομματάκια προστατικού ιστού τα οποία στην συνέχεια αποστέλλονται για ιστολογική εξέταση. Το ποσοστό που συγκεντρώνεται με την βιοψία από κάθε ιστοτεμαχιδιο καθώς και ο συνολικός αριθμός των θετικών ιστοτεμαχιδιων παρέχουν μια χρήσιμη εκτίμηση του όγκου του καρκίνου. Οκτώ στους δέκα άντρες, κατά μέσο όρο, μπορεί να έχουν ένα αρνητικό για καρκίνο αποτέλεσμα βιοψίας. Το διορθικο υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται επίσης για να υπολογιστεί το μέγεθος του προστάτη πριν την βιοψία.
Η ριζική προστατεκτομή περιλαμβάνει την χειρουργική αφαίρεση ολόκληρου του προστάτη, των σπερματοδόχων κύστεων καθώς και των παρακείμενων ιστών. Το κυριότερο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι πως αφαιρεί όλο τον προστατικό ιστό σε ασθενείς στους οποίους ο όγκος είναι περιορισμένος εντός του προστάτη αδένα παρέχοντας επιπλέον ακριβείς ιστολογικές πληροφορίες. Επιπροσθέτως , η επέμβαση προσφέρει την οριστική θεραπεία μιας συνυπάρχουσας καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Η ριζική προστατεκτομή μπορεί να γίνει σήμερα είτε ανοικτά (με τομή) είτε ενδοσκοπικά (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά). Σε κάποιους άντρες κατά την εγχείρηση και με εντοπισμένο καρκίνο, γίνεται διατήρηση των νεύρων της στύσης. Η ρομποτικά υποβοηθούμενη ριζική προστατεκτομή υπερτερεί λογω μικρότερης απώλειας αίματος, χαμηλού κινδύνου στυτικής δυσλειτουργίας μετεγχειρητικά, ταχύτερης ανάρρωσης καθώς και καλύτερου αισθητικού αποτελέσματος.